Zapalenie wymion jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych i kosztownych chorób krów mlecznych na całym świecie. Przyczyny zapalenia wymion u bydła oraz przeciwdziałanie infekcji to procesy złożone, ale można zastosować różne środki, które pomogą w utrzymaniu wydajności stad mlecznych.
Definicja i przyczyny
Zapalenie gruczołu mlekowego jest zwykle związane z zakażeniem dowymieniowym (IMI). Bakterie są najpowszechniejszym czynnikiem etiologicznym, ale inne drobnoustroje, takie jak niektóre gatunki grzybów (drożdże lub pleśnie), niektóre mikroskopijne glony (Prototheca spp.) oraz wirusy mogą powodować IMI. Urazy fizyczne lub podrażnienia chemiczne są mniej powszechnymi przyczynami zapalenia sutka.
Koszty dla producentów mleka
Straty ekonomiczne wynikają ze zmniejszonej produkcji mleka i jego obniżonej jakości. Rolnicy w zasadzie muszą pozbyć się mleka, które pochodzi od zainfekowanych krów. Takie osobniki muszą zostać poddane leczeniu antybiotykiem oraz późniejszemu okresowi karencji, podczas której mleko jest niezdatne do spożycia.
Zapalenie wymion zmienia skład i właściwości mleka, co powoduje zmniejszenie wydajności produkcji sera i skrócenie okresu przydatności do spożycia wytwarzanych produktów mlecznych. Koszty leczenia i koszty weterynaryjne rosną, podobnie jak koszty pracy, a wydajność hali udojowej może spaść ze względu na zwiększony czas spędzony na opiece nad chorymi zwierzętami.
Oprócz strat ekonomicznych problemem jest dobrostan zwierząt. Według badań, zapalenie wymienia może być bolesne i powodować dyskomfort u krów. W związku z tym zwierzęta, u których zdiagnozowano kliniczne zapalenie wymion lub te z subklinicznym zapaleniem wymion są bardziej narażone na ubój.
Rzeczywiście, problemy zdrowotne wymion są często wymieniane jako jeden z trzech głównych powodów uboju krów mlecznych. Niska produkcja mleka, potencjalnie związana z zapaleniem wymienia, jest kolejną główną przyczyną uboju w stadach mlecznych. Ponadto toksyczne zapalenie gruczołu mlekowego, czyli ostra postać choroby, powodująca ciężkie zapalenie i posocznicę, może nawet prowadzić do śmierci krów.
7 elementów, które mogą mieć potencjalny wpływ na zapalenie wymion
1 . Wyczucie czasu
Dostarczenie świeżej paszy, podczas gdy krowy znajdują się w hali udojowej to bardzo dobre i strategiczne rozwiązanie. Dzięki temu, po wejściu do obory chętniej pozostaną w pozycji stojącej. Taka zagrywka hodowcy daje czas na zamknięcie się strzyków i zmniejsza ryzyko przedostania się patogenów do wnętrza wymienia.
2. Zarządzanie halą udojową
Dobre praktyki związane z dojeniem krów mają zasadnicze znaczenie dla ograniczenia ryzyka rozwoju zapalenia wymion u tych zwierząt hodowlanych. System dojenia musi być ciągle sprawdzany i czyszczony, aby zapewnić jak najbardziej higieniczne warunki dla zwierząt.
Nieprawidłowo działający sprzęt do dojenia może skutkować wysokim odsetkiem nowych infekcji. Prawidłowe podciśnienie w przewodzie mlecznym i czas doju muszą zostać zoptymalizowane, ponieważ nadmierne dojenie może doprowadzić do uszkodzenia sutka, zwiększając prawdopodobieństwo zapalenia wymienia. Niedostateczne wydojenie krowy może również predysponować zwierzę do zapalenia wymienia i zmniejszenia ogólnej produkcji mleka.
3. Higiena
Ponieważ środowisko odgrywa dużą rolę w zdrowiu wymion, odpowiednia higiena w hali oraz w oborze ma zasadnicze znaczenie w kontekście zmniejszenia ryzyka zapalenia wymion. Czysta podsypka z piasku jest uważana za złoty standard, ponieważ materiał ogranicza rozwój patogenów. Im większa zawartość substancji organicznych w piasku, tym większa szansa na zakażenie.
4. Odżywianie
Odżywianie może również odgrywać pewną rolę w zwiększaniu ryzyka zapalenia wymion. Krowy z ujemnym bilansem energetycznym, zwłaszcza krowy w okresie przejściowym, są bardziej podatne na infekcje. Dieta musi również spełniać wymagania witaminowe i mineralne, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
5. Podłoga i swobodny ruch w hali udojowej
Powierzchnie w hali udojowej, jak również w oborze, muszą zapewniać stabilne oparcie dla kopyt, a ruch krów wzdłuż alejek powinien być płynny, zmniejszając w ten sposób ryzyko obrażeń ciała. Uszkodzenie tkanki w obrębie sutka ułatwia bakteriom przedostanie się do wnętrza gruczołu, co w przyszłości może prowadzić do rozwoju niechcianej infekcji.
6. Mechanizmy obronne
Istnieje wiele mechanizmów obronnych, które pomagają chronić gruczoł mlekowy przed infekcją. Aby wywołać IMI, patogeny muszą dostać się do gruczołu mlekowego przez kanał strzykowy. Pierwszą linią obrony przed zapaleniem wymion jest wrodzony układ odpornościowy. Anatomiczne cechy sutka są fizycznymi barierami, zapobiegającymi rozwojowi infekcji.
Mięśnie zwieracza strzyków utrzymują szczelinę zamkniętą między udojami. Po udoju mięśnie zwieraczy strzyków potrzebują co najmniej 2 godzin na zamknięcie otworu, więc okres ten ma kluczowe znaczenie dla ochrony sutków. Dodatkowo kanał strzykowy jest wyłożony woskową substancją zwaną keratyną, która ma właściwości przeciwbakteryjne, pomagające powstrzymać przenikanie patogenu do gruczołu.
7. Pogoda i stres
Czynniki poza ludzką kontrolą, w tym pogoda, również zwiększają ryzyko wystąpienia zapalenia wymion. Wysoka temperatura i wilgotność stwarzają idealne środowisko dla rozwoju patogenów w oborze jak i hali udojowej. Są to również czynniki, które wywołują stres u zwierząt, zwiększając ich podatność na infekcje. Oprócz niekorzystnych warunków atmosferycznych, istnieje wiele elementów, które mogą podwyższyć poziom stresu środowiskowego. Należą do nich: okres wycielenia, złe warunki sanitarne, stres społeczny, obecność mykotoksyn czy wentylacja pomieszczeń.