Poniższy artykuł nauczy Cię podstaw, jak prawidłowo opracować dietę dla swojego konia. Zbilansowana dieta koni jest jednym z najważniejszych elementów ich hodowli, ale złożoność tego problemu sprawia, że jest on często źle rozumiany lub nawet pomijany. Niezależnie od tego, czy jesteś jedyną osobą, która troszczy się o swojego konia, czy też polegasz na pomocy personelu, powinieneś mieć podstawową wiedzę na temat prawidłowego żywienia zwierzęcia, aby mieć pewność, że Twój podopieczny dostaje wszystkie niezbędne składniki dla rozwoju i prawidłowego funkcjonowania.
Ocena kondycji ciała
Pierwszy krok w tworzeniu diety konia to ocena kondycji ciała, aby stwierdzić, czy zwierzę jest zdrowe. Prawidłowa waga, to klucz do sukcesu. Właściciele koni powinni zapoznać się z systemem punktacji Body Condition Score, który waha się od 1 (ekstremalnie wychudzony) do 9 (ekstremalnie otyły). Idealna ocena kondycji ciała wynosi od 4 do 6.
Ocena 5 jest oceną idealną. Konie powinny mieć umiarkowaną warstwę tłuszczu na karku, za łopatkami, nad żebrami oraz na lędźwiach i zadzie. Żebra powinny być łatwo wyczuwalne, ale niewidoczne. Pomoże to właścicielowi konia określić, czy musi on przybrać na wadze, czy schudnąć.
Matematyka to klucz
Następnie należy mieć świadomość ile waży koń aby obliczyć, jaką ilością jedzenia go karmić i na czym opierać paszę. Jeżeli nie jesteś w stanie przetransportować go do kliniki weterynaryjnej, musisz obliczyć jego szacunkową wagę za pomocą taśmy obciążającej. Formuły do obliczania zmieniają się w zależności od tego czy koń jest młodym osobnikiem, rosnącym koniem, kucykiem lub rasą pociągową, w okresie laktacji, z niedowagą lub nadwagą. Jednak ogólne zasady są następujące:
C= O x P x W
gdzie:
O – to obwód klatki piersiowej, mierzony w miejscu popręgu, podawany w metrach oraz z dokładnością do 0,01
P – to podłużny obwód tułowia, mierzony przez zewnętrzne powierzchnie stawów barkowych i guzy kulszowe, również mierzony w metrach i podawany z dokładnością do 0,01
W – to współczynnik właściwy, dla określonej rasy koni
Żeby obliczyć W, należy zastosować kolejny wzór, ale nie martw się, bo akurat z tego mamy ściągę:
Konie pełnej krwi angielskiej – 70
Konie czystej krwi arabskiej – 60
Konie wielkopolskie i małopolskie – 75
Fiordingi – 72
Konie śląskie – 81
Kuce 62 – 63
Ardeny – 81
Konie sztumskie – 82
Zacznij od paszy
Naukowcy sugerują, że konie spożywają 1,5–2,5% swojej masy ciała dziennie w formie pasz. Pasza jest podstawą wszystkich programów żywieniowych, ponieważ jest głównym źródłem niezbędnych, podstawowych składników odżywczych. Mając to na uwadze, należy zwracać uwagę, jak koń spędza czas na pastwisku. Spożycie pokarmu na pastwisku jest trudne do ograniczenia i dlatego czas, który koń spędza poza wybiegiem powinien być ściśle kontrolowany.
Skąd więc wiadomo, ile je Twój koń, gdy wychodzi na pastwisko? Szacuje się, że ważący 450 kg koń podczas lekkiej pracy może zjeść 10 kg paszy, trawy, siana – dziennie. Można założyć, że jeśli konie są poza wybiegiem (na pastwisku) przez 8 godzin, zjadają około 1/3 dziennego spożycia, więc pozostałe 2/3 powinny zjeść, przebywając w boksie, co daje około 6 kg jedzenia.
Właściciele powinni pamiętać, że konie wypasane podlegają zmianom żywieniowym związanym z dostępnością roślin na pastwisku. Dlatego dodatkowe siano może być konieczne, jeśli pogorszy się jakość pastwisk.
Jeśli koń jest przyzwyczajony do ciągłego przebywania na pastwisku, właściciel będzie musiał stopniowo wprowadzać do diety dodatkowe siano oraz zboże. To samo dotyczy powrotu koni na pastwisko zarówno wiosną, jak i jesienią po mrozie: rób to stopniowo, ponieważ w tym czasie wzrasta poziom cukru w trawach, co z kolei może zwiększyć ryzyko kolki lub ochwatu. W takich sytuacjach należy zacząć od kilku godzin spędzonych na pastwisku na raz i zwiększać liczbę godzin poza boksem co 3 dni. Pozwala to również na stopniową stabilizację flory bakteryjnej w jelitach konia.
Wielu naukowców twierdzi, że najlepszym wyborem jest siano z mieszanki lucerny i trawy, które spełnia wymagania wielu różnych klas koni, od koni hodowlanych po konie użytkowe i starsze. Jednak niezależnie od wyboru siana, należy pamiętać o dawkowaniu.
Siano podawane zwierzęciu nie powinno zawierać brązowych, czarnych, szarych ani białych plam – takie oznaki wskazują na obecność pleśni.
Czy koń potrzebuje zboża?
Jeśli zwierzę nie otrzymuje wszystkich potrzebnych mu składników odżywczych z paszy, może być konieczne dodanie koncentratu wspomagającego. Ruch zwiększa zapotrzebowanie kaloryczne. Rosnące, młode osobniki również mają zwiększone zapotrzebowanie nie tylko na kalorie, ale również na aminokwasy, minerały i witaminy. W okresie ciąży i laktacji wzrasta również zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Diety dla klaczy ciężarnych i karmiących muszą zawierać odpowiednie makro i mikroskładniki.
Jeśli koń otrzymuje wszystkie potrzebne kalorie z samej paszy, podanie niewielkiej ilości środka równoważącego rację zapewni mu wszystkie minerały i witaminy. Jeśli chodzi o wybór zboża, na rynku jest bardzo duży wybór mieszanek komercyjnych i koncentratów, które są świetnie zbilansowane.
Woda i sól
Ze względu na swój rozmiar konie muszą przyjmować duże ilości wody, aby ich ciało mogło normalnie funkcjonować. Dojrzały koń wypija od 60 do 70 litrów wody dziennie w ciepłe dni. Oczywiście takie dodatkowe elementy, jak praca, wysoka wilgotność powietrza, pocenie się, ciąża lub karmienie, a także nadmierne spożycie siana zwiększają zapotrzebowanie na wodę, czasami do 3 lur 4 razy. Dlatego upewnij się, że koń ma zawsze swobodny dostęp do dużej ilości świeżej wody.
Dietetycy zalecają również, aby racje żywieniowe dla koni zawierały 1,6-1,8 grama soli (chlorku sodu) na kilogram suchej masy (czyli objętości paszy, gdyby usunąć z niej całą wodę). Właściciele mogą zapewnić zwierzętom dodatkową sól poprzez dodanie preparatu, zawierającego śladowe ilości soli lub zwykłej soli do podstawowej paszy.